પ્રાચીન કાળથી જ ચંદનનું તેલ ત્વચા, આરોગ્ય અને વાળ માટે વપરાય છે. ચંદનના તેલનો ઉપયોગ ઘણી બધી શારીરિક સમસ્યાઓ માં ખૂબ મદદગાર સાબિત થાય છે, ચંદનના ઝાડ માંથી તૈયાર કરેલું તેલ ચંદનનું તેલ કહેવાય છે. તેમાં ચંદનના ઝાડ જેવા જ ઔષધીય ગુણ અને સુગંધ હોય છે. ચંદનનું વૈજ્ઞાનિક નામ સાન્તા લમ આલ્બમ છે.
તેના ઝાડ ને બધા વૃક્ષોમાં સૌથી સુગંધિત માનવામાં આવે છે. ચંદનનું તેલ અને પેસ્ટ અનેક દવાઓમાં, ત્વચા સંબંધી રોગો, બ્યુટી ટ્રીટમેન્ટ માં વપરાય છે. ચંદનનો ઉપયોગ માઉથ ફ્રેશનર તરીકે પણ થાય છે. આ ઉપરાંત રૂમ ફ્રેશનર, અગરબત્તી પરફ્યુમ્સ, લોશન અને ક્રીમ્સ બનાવવામાં પણ ચંદન વપરાય છે. ચંદનના તેલ લગાવવાના અનેક ફાયદા છે.
ચંદનના તેલનો એક ગુણધર્મ એ છે કે તે ત્વચાને લગતી બળતરાને દૂર કરવામાં પણ સકારાત્મક પરિણામો આપી શકે છે. ખરેખર, તેમાં ઘણા ફાર્મા ઇકોલોજીકલ ગુણધર્મો સાથે બળતરા વિરોધી (બળતરા ઘટાડવા ની) અસર હોવાનું પણ જોવા મળે છે . આ કારણોસર, એવું માનવામાં આવે છે કે તે ત્વચા પર થતી કોઈપણ પ્રકારની બળતરા ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
ચંદનનું તેલ આખા શરીરમાં ઠંડક પ્રસરાવી દે છે. ત્વચા પર ક્યાંય ખંજવાળ આવતી હોય, ઇન્ફેક્શન થયું હોય કે સોજો હોય તો તેના માટે ચંદનનું તેલ ખૂબ જ લાભદાયક છે. અન્ય તેલની જેમ આ તેલ ચોંટતું પણ નથી આથી તેને ઉનાળામાં વાપરવામાં પણ તકલીફ પડતી નથી.
ચંદનનું તેલ અમુક માત્રામાં પીવાથી શરીરના આંતરિક હિસ્સામાં કોઈ ઘા, ચાંદુ કે ઇન્ફેક્શન હોય તો તે દૂર થઈ જાય છે. તે સ્કિન પર લગાવવામાં આવે તો તે ઘા, ચાઠા, દાઝવાના ઘા, પિમ્પલ વગેરે પર અસરકારક રીતે કામ કરે છે અને ઇન્ફેક્શન વધતુ અટકાવે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યામાં પણ ચંદન તેલ ના સ્વાસ્થ્ય લાભ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. ખરેખર, તેમાં એક વિશેષ તત્વ જોવા મળે છે, જેના કારણે તેમાં વિશેષ સુગંધ જોવા મળે છે. આ તત્વ તેની સુગંધથી શરીરમાં ઘણા આવશ્યક હોર્મોન્સને સક્રિય કરવામાં મદદ કરે છે, જે અસ્વસ્થતા, તાણ, ત્વચાની ગરમી, ધબકારા અને બ્લડ પ્રેશર ને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે .
ચંદનના તેલમાં સાન્તાલોલ નામનું એક વિશેષ તત્વ હોય છે, જે કેન્દ્રીય નર્વસ સિસ્ટમ થી સંબંધિત તણાવ થી રાહત મેળવી અનિદ્રાની સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. ચંદનના તેલ સાથે જોડાયેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે ચંદનના તેલથી માલિશ કરવાથી ચિંતા અને તાણ જેવી સમસ્યાઓથી રાહત મળે છે . આવી સ્થિતિમાં, એવું કહી શકાય કે ચંદન તેલની માલિશ ચિંતા અને તાણને દૂર રાખવા માટે ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
ચંદનના તેલનો એક ગુણધર્મ એ છે કે તે પાચન સ્વાસ્થ્ય માટે પણ મદદરૂપ માનવામાં આવતો હતો. આ ઉપરાંત, તે પેટને લગતી સમસ્યાઓ પણ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે જેમ કે: – આંતરડામાં દુખાવો, પેટનો ગેસ અને પેટમાં અલ્સર. પેટ સાથે સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ હલ કરવા માટે ચંદનનું તેલ એક ઉત્તમ વિકલ્પ સાબિત થઈ શકે છે. ચંદનના તેલ નો ઉપયોગ વાળની સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવા માટે ફાયદાકારક પરિણામો આપી શકે છે.
ચંદનનું તેલ કફ અને ગળુ દુખાવા ની સમસ્યામાં અકસીર ઈલાજ છે. તે શરદી, કફ, તાવને કારણે થયેલા વાયરલ ઈન્ફેક્શન સામે પણ લડત આપે છે. ખાસ કરીને બાળકો માટે આ તેલ જાદુઈ અસર કરે છે. તે પેટ માટે પણ સારું હોવાથી પાચનતંત્ર, રક્ત પરિભ્રમણ અને શરીરના ચેતાતંતુઓ વધુ સક્ષમ બનાવે છે.
ચંદનના તેલ માં આલ્ફા-સાન્તાલોલ નામનું એક વિશેષ તત્વ હોય છે, જેના કારણે તે સુગંધિત થાય છે. આ સુગંધ શરીરની ગંધમાં પણ મદદરૂપ થઈ શકે છે. આ માટે તમે નહાવાના પાણીમાં થોડા ટીપાં ચંદનનાં તેલનો ઉપયોગ કરી શકો છો. ખરેખર, આ સુગંધના કારણે તે ઘણા પરફ્યુમ બનાવવામાં વપરાય છે
ચંદનના તેલ માં હાજર આલ્ફા-સંતનાલ (એક રાસાયણિક તત્વ) ને લીધે, તેનો ઉપયોગ ત્વચા પર થોડી માત્રામાં થવો જોઈએ. વધારેમાં વધારે, તે ત્વચા પર ખંજવાળ અને બર્નિંગનું કારણ બની શકે છે. ખાસ કરીને જેની ત્વચા સંવેદનશીલ હોય છે. તેને તેમાં નાળિયેર તેલ ભેળવવું જોઈએ. વપરાશ માટે ખાદ્ય વાનગીઓમાં તેનો ઉપયોગ ઓછી માત્રામાં થવો જોઈએ.