ગોરખમુંડી એક ઔષધિ છે. ગોરખમુંડીનો સ્વાદ કડવો અને તીક્ષ્ણ છે. તેના ફૂલોમાં સમાન ગુણો જોવા મળે છે. ગોરખમુંડી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે. તે એન્ટી બેક્ટેરિયલ અને એન્ટી ફંગલ હોય છે. તેનો ઉપયોગ ઇન્દ્ર રસાયણો, અમૃતા નાદી તેલ અને ચંદ નાદી તેલમાં થાય છે.
ગોરખમુંડી શરીરને મોટા પ્રમાણમાં ફાયદો કરે છે. આયુર્વેદ અનુસાર ચિકિત્સકો વર્ષોથી દર્દીઓના રોગોની સારવાર માટે ગોરખમુંડી નો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. ગોરખમુંડી નો છોડ 30-60 સે.મી. ઊંચો, સુગંધિત અને જમીન પર ફેલાયેલો છે. તેના ફૂલો જાંબુડિયા રંગના હોય છે. ગોરખમુંડી ઔષધીય ગુણધર્મોથી ભરેલી છે. તેનો ઉપયોગ ઘણા રોગો માટે થાય છે.
હવે અમે તમને જણાવીશું ગોરખમુંડીથી થતાં લાભો વિશે : ગોરખમુંડી નો પાઉડર કણજીના પાવડરમાં મિક્સ કરી થોડોક પીવો. તે મોં માંથી આવતી દુર્ગંધ દૂર કરે છે. ગોરખમુંડીના ફૂલનો પાવડર ટૂથપેસ્ટમાં મિક્સ કરીને બ્રશ કરો. તેનાથી મોંની દુર્ગંધ દૂર કરી શકાય છે.
ગોરખમુંડીના 3-5 મિલિ રસમાં 500 મિલિગ્રામ કાળા મરીનો પાઉડર મિક્ષ કરીને સવારે અને સાંજે પીવાથી માથાના રોગોમાં ફાયદો થાય છે. ગોરખમુંડીના મૂળ ને સુકાવો. તેમ સમાન પ્રમાણમાં ભૃંગરાજ પાવડર નાખો. 40-80 દિવસ સુધી તેને 2-3 ગ્રામ મધ અને ઘી સાથે પીવો. આ વાળના બધા રોગો મટાડે છે. આનાથી વાળ કાળા થઈ જાય છે.
ગોરખમુંડીનાં પાન અને તેના મૂળિયાં ગાયના દૂધ સાથે રાત્રે ખાવાથી જાતીય શક્તિમાં વધારો થઈ શકે છે. પાવડરનો નિયમિત ઉપયોગ જાતીય શક્તિને મજબૂત બનાવી શકે છે.ગોરખમુંડીના છોડને છાંયડામાં સૂકવીને પીસી લો. તેમાં સમાન પ્રમાણમાં ખાંડ નાખો. તેને 1 ચમચી સવારે અને સાંજે દૂધ સાથે પીવાથી વાળ સફેદ થતા નથી. દર વર્ષે ચૈત્ર મહિનામાં ગોરખમુંડીના ફળ ખાવાથી આંખોના રોગોમાં ફાયદો થાય છે.
ગોરખમુંડીના 1-2 ગ્રામ સૂકા પાવડરમાં ખાંડ સમાન પ્રમાણમાં મિક્સ કરો. તેને 200 મિલી ગાયના દૂધ સાથે સવારે અને સાંજે પીવાથી આંખોના ઘણા રોગો મટે છે. જો આંખોની રોશની ઓછી થઈ ગઈ છે, તો ગોરખમુંડીના ફૂલો અથવા પાનનો રસ દિવસમાં બે વાર આંખમાં લગાવવાથી ફાયદો થાય છે.
ગોરખમુંડીના ફળના 50 ગ્રામ પાવડરમાં 10 ગ્રામ સૂંઠ નો પાવડર મિક્સ કરો. દિવસમાં 3-4 વાર મધ સાથે ચાટવાથી ગળામાં દુખાવો ઓછો થાય છે અને અવાજ સારો થાય છે. ગોરખમુંડીના મૂળને પીસીને ગળાપર લગાડવાથી થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં સોજો ઓછો થાય છે. ગોરખમુંડીના મૂળના 1-2 ગ્રામ પાવડરમાં મધ ઉમેરો. તેનું સેવન કરવાથી સુકી ઉધરસમાં રાહત મળે છે.
ગોરખમુંડીના પાનનો 5 મિલી રસ દૂધ સાથે ઉકાળો. તેમા ખાંડ મિક્સ કરીને પીવાથી કફમાં રાહત મળે છે. ગોરખમુંડીના મૂળ અને 2-4 ગ્રામ વરિયાળી મિક્સ કરો. દિવસમાં બે વાર આ મિશ્રણ ને ખાંડ સાથે પાણીમાં ભેળવીને આ પાણી પીવો. આંતરડાની પેશીઓમાં તે ફાયદાકારક છે. ગોરખમુંડીના મૂળનો 2 ગ્રામ પાવડર 1 ગ્રામ મરી પાવડર સાથે મિક્સ કરીને લેવાથી પેશીઓમાં પણ મદદ મળે છે.
ગોરખમુંડીના ફળનો રસ આંખના રોગો અને હૃદયની નબળાઇને મટાડે છે. એક ગ્રામ ગોરખમુંડી પાવડર સવારે અને સાંજે પાણી સાથે પીવાથી પેટના કીડા મરે છે. દરરોજ 2-3 ગ્રામ ગોરખમુંડીના મૂળના અને બીજનાં પાવડરને મધ સાથે મેળવીને લો. આ પાચન અને પેટ મજબૂત બનાવે છે. તેનાથી પેટના કીડા મરી જાય છે.
દરરોજ સવારે 12 ગ્રામ ગોરખમુંડીના ફળ અને સિંધવ મીઠું મિક્સ કરો. તેમાં 3 લિટર પાણી ભેળવીને ઉકાળો બનાવો. આ ઉકાળો 10-20 મિલિલીટર પીવાથી શરીરની બળતરા ઓછી થાય છે. તેના પાંદડા અને ફૂલોમાંથી બનાવેલ ઉકાળો પીવાથી પણ શરીરની બળતરા ઓછી થાય છે.
પાણીમાં 10 ગ્રામ ગોરખમુંડીના મૂળનો પાવડર નાંખો. આ પાણી પીવાથી યોનિમાર્ગનો દુખાવો ઓછો થાય છે. એરંડાના તેલમાં ગોરખમુંડીની પેસ્ટ નાંખીને તેને ઠંડુ કરો. તેને યોનિમાં લગાવવાથી પણ યોનિમાર્ગના દુખાવામાં રાહત મળે છે. 5-10 ગોરખમુંડીના રસનું સેવન કરવાથી કમળામાં ફાયદાકારક છે. ગોરખમુંડીના મૂળ 1-2 ગ્રામ પાવડર ગાયના દૂધ સાથે લેવાથી ડાયાબિટીસ માં ફાયદો થાય છે.
ગોરખમુંડી અને એરંડાના પાંદડાનો 5-5 મિલી રસ પીવો. તેનાથી બવાસીર માં રાહત મળે છે. ગોરખમુંડીના પાનને પાણીમાં પીસીને લગાવો. તે ત્વચાના રોગો મટાડે છે. ગોરખમુંડીના પાનનો રસ લગાડવાથી ત્વચાના ઘણા રોગો અને જુના ઘા મટે છે. ભીની અને સુકી ખંજવાળ ગોરખમુંડીના સતત સેવનથી મટી થઈ જાય છે.